برای کنترل سطح مایعات یا سیالات درون مخازن نیاز به وسایلی هست که بصورت لحظه‌ای یا دوره‌ای بتوان با استفاده از آنها سطح و ارتفاع مایعات درون مخازن را تعیین و اندازه‌گیری کرد . برای این منظور از وسایلی به نام سطح سنج استفاده می‌شود که با توجه به نیاز و کاربرد ، از انواع مختلف آن در مخازن گوناگون و محل‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند .

اهمیت کنترل سطح مایعات یا سیالات زمانی مشخص می‌شود که با چالش‌هایی از قبیل سرریز شدن مایعات درون مخازن یا خالی شدن آنها روبرو می‌شویم . از طرفی این تغییرات سطح باید از طریقی کنترل و تنظیم شود که کمترین هزینه و بهترین بازدهی را در سریعترین زمان ممکن داشته باشد چرا که هر یک از چالش‌های اشاره شده می‌تواند موجب خسارات متعددی در خطوط تولید و یا تاسیسات مربوطه شود .

سطح سنج‌ها که به Levelmeter نیز معروف هستند در صنایع مختلفی از قبیل صنایع غذایی ، صنایع پتروشیمی ، نفت و گاز ، آب و فاضلاب ، صنایع دارویی و تمامی صنایع دیگر که با مخازن و سیالات در ارتباط هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند . سطح سنج‌ها با توجه به نوع سیالات و فرایندی که در آن قرار می‌گیرند و سطح آنها را کنترل می‌کنند به انواع مختلفی از نظر ساختار و کاربرد تقسیم می‌شوند . این تقسیم‌بندی جهت جلوگیری از خرابی‌های سطح سنج‌ها و افزایش بهره‌وری آنها و افزایش قابلیت اطمینان فرایندها و اطمینان از صحت عملکرد سیستم است .

انواع سطح سنج‌ها عبارتند از :

سطح سنج آلتراسونیک ، خازنی ، گاما ، رادار ، فشار تفاضلی ، هیدرواستاتیک ، القایی ، فلوتری یا شناور ، ارتعاشی ، پره‌ای ، مغناطیسی .

سطح سنج آلتراسونیک : این سطح سنج‌ها به سطح سنج‌های مافوق صوتی معروفند . عملکرد این سطح سنج‌ها به گونه‌ای است که هیچ گونه تماسی با سیال درون مخزن نداشته و از طریق ارسال پالس صوتی و محاسبه مدت زمان بازگشت پالس و احتساب سرعت صوت ارتفاع و سطح را اندازه می‌گیرند . از آنجایی که این سطح‌ سنج‌ها در تماس مستقیم با سیالات قرار نمی‌گیرند در مقابل خوردگی و تنش‌های مکانیکی مصون هستند .

سطح سنج خازنی : این سطح سنج‌ها بر اساس تغییرات ضریب دی الکتریک سیالات عمل می‌کنند . این نوع سطح سنج‌ها بیشتر در اندازه‌گیری سطح مایعات ، پودرها ، جامدات ریز و … کاربرد دارند .

سطح سنج گاما یا رادیومتری : این سطح سنج‌ها نیز از دسته سطح سنج‌های غیر تماسی هستند . عملکرد این سطح سنج‌ها به این ترتیب است که از یک منبع تولید امواج گاما در یک سمت مخرن و یک ترنسمیتر که در سمت دیگر مخزن نصب می‌شود استفاده می‌شود . امواج تولید شده با عبور از درون سیال به ترنسمیتر می‌رسد . سیال در واقع مانعی بین تولیدکننده امواج و ترنسمیتر است که اگر مقدار سیال درون مخزن زیاد باشد ، امواج ضعیف‌تری به ترنسمیتر می‌رسد . این خاصیت بعنوان معیاری برای پر یا خالی بودن مخزن در نظر گرفته می‌شود . برای اندازه‌گیری سطح مایعات ، پودرها ، جامدات ریز ، مواد سوسپانس ، مخازن رادیواکتیو و … کاربرد دارند .

سطح سنج راداری : این سطح سنج‌ها دارای آنتن برای تولید امواج رادیویی با فرکانس بالا بوده و در بالاترین نقطه مخزن قرار می‌گیرند . مدت زمان رفت و برگشت امواج معیار پر یا خالی بودن مخزن است . این سطح سنج‌ها تحمل دماهای بالا را داشته و تا 450 درجه سانتی گراد عملکرد خوب و بدن نقصی دارند . این سطح سنج‌ها دارای نوع هدایت شده‌ای نیز هستند که در تماس با سیال بوده و از طریق پراب اموج رادیویی را هدایت می‌کنند . برای تعیین سطح جدایش دو مایع با دی الکتریک‌های متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرند . از سطح سنج‌های راداری برای اندازه‌گیری سطح انواع مایعات ، نفت ، قراورده‌های نفتی ، گازهای مایع ، جامداتی مانند آهک ، سیمان ، پودرهای فلزی ، غلات ، مواد معدنی و … استفاده می‌شود .

سطح سنج فشار تفاضلی : در این سطح سنج‌ها اختلاف فشار موجود در دو نقطه محاسبه شده و با استفاده از رابطه فشار و ارتفاع ، سطح سیال مورد نظر را اندازه می‌گیرد. این روش محاسبه سطح در مخازن سربسته بسیار مناسب است .

سطح سنج هیدرواستاتیک : سطح سنج فشار استاتیک مایع ساکن را اندازه می‌گیرد .

سطح سنج القایی : این سطح سنج‌ها تماسی بوده و مناسب مایعات هستند . برای موادی که دارای دی الکتریک بالایی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند .

سطح سنج فلوتری یا شناور : این سطح سنج‌ها دارای شناور بوده که با تغییر سطح مایعات جابجا می‌شود . با جابجا شدن این شناور سطح مایع درون مخزن نیز اندازه گرفته می‌شود . برای کنترل سطح انواع مایعات ، کنتورها ، سطح روغن ، سوخت و … استفاده می‌شوند .

انواع دیگر سطح سنج‌ها از قبیل ارتعاشی یا دیاپازونی ، پره‌ای و مغناطیسی وجود دارند که هر کدام با توجه به کاربرد و نوع سیال ، دارای مکانیزم عملکرد مخصوصی می‌باشند .