ردیاب سیم و ولتاژ

در صنعت برق یک پای کار همیشه با انواع تست‌های مدار از نظر ولتاژ و جریان و … درگیر است . این گونه تست‌ها با هدف بررسی صحت مدار ، عیب‌یابی و سایر موارد جهت آزمایش ایمنی مدار انجام می‌شود . مدارهای الکتریکی از اجزای مختلفی تشکیل می‌شوند که با اتصالات گوناگونی با یکدیگر در ارتباط هستند . این ارتباطات الکتریکی می‌تواند سایر المان‌های موجود در مدار را نیز درگیر کند که در صورت بروز اشتباه در برقراری این اتصالات گاهی صدمات بزرگی به مدار و تجهیزات یا حتی جان انسان وارد می‌شود .

از این رو همواره در مدارهای الکتریکی یک سری تست‌ها از نظر اتصالات الکتریکی ، انواع اتصالی‌های اتفاقی ، نشتی جریان ، وجود ولتاژ یا عدم وجود آن در اجزای مختلف مدار مانند سیم‌ها و … پیش‌بینی می‌شود . ابزارهای مختلفی برای انجام این تست‌ها وجود دارد که هر کدام ساختار مناسبی با هدف و کاربرد مورد نظر دارند . یکی از ابزارهای تست در مدارهای الکتریکی دستگاه ردیاب ولتاژ یا تستر ولتاژ است .

این دستگاه گزینه مناسبی برای تست‌های سریع ولتاژ در خطوط توزیع برق یا همان سیم‌ها در قسمت‌های مختلف یک مدار یا شبکه الکتریکی مانند تابلوها ، ترانس‌ها ، پست‌های برق و سایر شبکه‌های انتقال و توزیع است . تستر ولتاژ وسیله‌ای برای ردیابی ولتاژ در سیم‌های برق در قسمت‌های مختلف مدار است که به صورت غیر تماسی یا به عبارتی دیگر به صورت القایی ولتاژ موجود در سیم را ردیابی کرده و اندازه آن را نمایش می‌دهد . ردیاب‌های ولتاژ در واقع فازمترهای پیشرفته ای هستند که نیازی به تماس با هادی برای سنجش وجود برق در آن‌ها را ندارد .

این وسیله دارای پراب (Probe) مثبت و منفی یا یک شاخص برای دریافت امواج و سیگنال‌های القایی است . تستر ولتاژ معمولا از نظر شکل ظاهری شبیه یک خودکار یا پرگار است که بر روی خود دارای نشانگرهای مختلف برای ولتاژ اندازه‌گیری شده است . اساس کار این وسیله بر خاصیت خازنی یا فیبر نوری بوده و از این طریق با دریافت ولتاژ درون سیم از طریق القا ، آن را اندازه گیری می‌کند . چراغ‌های روی این دستگاه به صورت تقسیم بندی شده در یک رنج مشخص مثلا 12 تا 480 ولت تعبیه شده اند . با نزدیک کردن یا مماس کردن نوک آن به سیم ، وجود ولتاژ در آن را با علائم صوتی و یا نشانگرهای LED و با مقدار اندازه گیری شده اعلام می‌کند . این نوع تسترها دارای دقت اندازه گیری بالا و همچنین قابلیت استفاده در فضاهای کوچک و درزهای باریک در داخل تابلوها و … را دارند . از این وسیله برای اندازه گیری ولتاژ خطی در سیستم‌های سه فاز نیز استفاده می‌شود که با عنوان فازمتر سه فاز نیز از آن یاد می‌شود .

ردیاب‌های دیگری نیز در صنعت برق برای تست وجود جریان الکتریکی در سیم‌ها وجود دارد که اصولا ردیاب نیستند و حالت آمپرمتر دارند . اما از آنجایی که دارای خاصیت القایی و غیر تماسی هستند و در نقاط مختلفی از طول یک سیم قابل استفاده می‌باشند لقب ردیاب برق به خود گرفته اند . این نوع ردیاب‌ها همان آمپرمترهای کلمپی قابل حمل هستند که دارای یک قلاب برای حلقه کردن دور سیم مورد نظر هستند . این ردیاب‌ها نیز با استفاده از ترانس‌های جریان درون خود جریان موجود در سیم را اندازه گرفته و مقدار آن را در نمایشگر خود نشان می‌دهند . ردیاب‌های کلمپی علاوه بر اندازه گیری جریان ، قابلیت اندازه گیری ولتاژ ، مقاومت ، توان و فرکانس را نیز دارند که هر کدام از این کمیت‌ها در رنج‌های مختلفی برای هر نوع یا برندهای مختلف از این دستگاه‌ها قابل اندازه گیری می‌باشند .

برخی دستگاه‌های دیگر نیز برای سنجش توالی فازها در سیستم سه فاز مورد استفاده قرار می‎‌گیرند که با نام توالی فاز سنج شناخته می‌شوند . این دستگاه‌ها نیز ردیاب نیستند بلکه عمل شناسایی توالی فاز در ماشین‌های الکتریکی مانند الکتروموتورها را دارند . به این صورت که برای تشخیص جهت حرکت یک موتور الکتریکی استفاده شده و خطرات اتصالات موقت برای تست جهت حرکت موتور را از بین می‌برند . شاخک‌ها یا ورودی‌های این دستگاه به ورودی‌های کلمپ موتور بسته شده و توالی فاز و جهت حرکت موتور را بدون دادن انرژی الکتریکی تشخیص می‌دهد . از این رو نوعی ردیاب جهت حرکت موتورهای سه فاز نیز می‌باشد .

از نوع دیگری از ردیاب‌ها که در دسته تجهیزات اندازه گیری نیستند می‌توان به ردیاب سیم اشاره کرد که برای تست اتصال سیم به یک ترمینال یا پریز استفاده می‌شود . این وسیله نیز گزینه مناسبی برای کاهش زمان در تشخیص و ردیابی سیم‌های متصل به یک ترمینال است . ردیاب‌های سیم دارای یک دستگاه مادر است که با اتصال به ترمینال نوعی فرکانس را ارسال می‌کند و این فرکانس توسط ردیاب دریافت می‌شود و اتصال سیم را از طریق بوق یا آژیر به اطلاع تکنسین می‌رساند .