فاصله یاب

تعیین فاصله یا مسافت یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نکاتی است که در انواع صنایع همیشه و در هر شرایطی بخشی از نیازهای اولیه به شمار می‌رود . اصولا اندازه‌گیری‌های فاصله‌ای یا طولی از اصلی‌ترین سنجش‌هایی هستند که بشر در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شود . از جمله شرایط اندازه‌گیری مسافت و فاصله بین دو نقطه ، شرایطی از قبیل فاصله زیاد بین دو نقطه ، شرایط سخت جابجایی برای اندازه گیری فاصله ، کمبود وقت و … هستند که همواره از دغدغه‌های جامعه مهندسی بوده است .

استفاده از دستگاه‌هایی برای اندازه‌گیری فواصل دور و بدون تماس با نقطه مورد نظر با مبدا یکی از جرقه‌های پیشرفت در صنایع مختلف شد . دستگاه‌های فاصله یاب یا مسافت سنج ابتدا با اهداف نظامی و با ذهنیت سنجش فاصله با تجهیزات و مقر دشمن شکل گرفته و اصلی‌ترین هدف آن منهدم کردن تاسیسات و تجهیزات دشمن بدون نزدیک شدن به آن و بدون متوجه شدن خسارات و تلفات بود . امروزه از دستگاه‌های فاصله یاب بیشتر برای دستیابی به اهداف صنعتی مانند عملیات مهندسی و اندازه‌گیری فاصله در ساخت و سازها و نقشه‌برداری در رشته‌های عمران ، معماری و بسیاری از رشته‌های مهندسی استفاده می‌شود . لزوم استفاده از دستگاه‌های فاصله یاب که بدون تماس با نقطه مورد نظر انجام می‌شود ، ابتدا به دلیل طول مسیر و در برخی موارد نیز عدم دسترسی به نقطه مورد نظر یا صعب العبور بودن مسیر و وقت گیر بودن آن است .

امروزه انواع مختلفی از دستگاه‌های فاصله یاب متناسب با نیاز و کاربرد هر صنعتی طراحی و تولید و عرضه می‌شوند که به راحتی نیازهای مختلف صنایع را به اینگونه از دستگاه‌ها مرتفع می‌سازند . فاصله یاب‌ها از نظر مکانیزم عملکرد داری انواع مختلفی هستند.
دستگاه‌های فاصله یاب لیزری ، آلتراسونیک ، رادار ، مادون قرمز و انواع دوربین‌های نظیر پرواز و مونو / استریو از جمله دستگاه‌های مسافت سنج موجود در صنعت می‌باشند .

مسافت سنج آلتراسونیک : این نوع مسافت سنج‌ها از مکانیزم انتشار امواج فراصوت و بازگشت آن و به دنبال آن محاسبه زمان بازگشت و در نتیجه محاسبه فاصله تا نقطه مورد نظر استفاده می‌کنند . از این نوع سنسورها در برخی خودروها برای سنجش فاصله تا مانع نیز استفاده می‌شود . از آنجایی که این نوع سنسورها با ارسال امواج صوتی عمل می‌کنند تابع سرعت صوت یعنی حدود 330 متر بر ثانیه هستند که برای فاصله سنجی برای مسافت‌های دور مناسب نیستند . چرا که زمان محاسبه طولانی شده و دقت در اندازه‌گیری نیز کاهش می‌یابد .

فاصله یاب لیزری : این نوع فاصله یاب‌ها امروزه یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین فاصله یاب‌های موجود در صنعت هستند . این نوع فاصله یاب‌ها به متر لیزری هم معروف هستند . فاصله یاب‌های لیزری نیز با ارسال پالس نوری و برخورد آن به نقطه مورد نظر و محاسبه زمان برگشت آن فاصله را محاسبه می‌کند . با این تفاوت که پالس ارسال شده از جنس نور بوده و رفت و برگشت آن با سرعت نور انجام می‌شود . بنا بر این زمان محاسبه بسیار کمتر بوده و دقت بسیار بالایی دارد . دو نوع محاسبه فاصله در این نوع فاصله یاب‌ها انجام می‌شود که یکی بر پایه زمان رفت و برگشت پالس بوده و دیگری بر پایه شدت پالس برگشتی است . علاوه بر این با توجه به خاصیت ثبات سرعت نور در شرایط مختلف ، می‌توان از این نوع فاصله یاب‌ها در شرایط مختلف جوی و فواصل خیلی دور نیز استفاده کرد . در صنایع نظامی برای اهداف پدافندی ، هدف گیری ، تعیین فاصله با موانع مختلف و … و سایر صنایع مانند صنایع فولاد ، ساختمان سازی ، نقشه برداری ، تجهیزات هوایی و دریایی و بسیاری از صنایع دیگر کاربرد گسترده‌ای دارند .

فاصله یاب رادار (امواج رادیویی) : این نوع فاصله سنج‌ها دارای رادار بوده و با ارسال امواج رادیویی شدت موج برگشتی را اندازه گرفته و بر پایه زمان ، سرعت و شدت موج برگشتی برای محاسبه فاصله عمل می‌کند . این فاصله‌سنج‌ها با توجه به شدت موج برگشتی و تغییرات فرکانس آن قادر به تشخیص سرعت و جهت اجسام متحرک نیز هستند .

فاصله یاب مادون قرمز : این نوع فاصله یاب‌ها با تابش پرتو مادون قرمز و محاسبه زاویه بازتابش پرتو ، فاصله با نقطه مورد نظر را محاسبه می‌کنند . اصل کارکرد این دستگاه‌ها بر اساس زاویه بازتابش پرتو مادون قرمز بوده و دارای سنسور مادون قرمز است . با تابش پرتو از LED و برخورد آن به جسم یا نقطه مورد نظر ، بازتابش آن تحت زاویه‌ای مشخص به سنسور رسیده و فاصله را محاسبه می‌کند . کاربرد سنسورهای مادون قرمز در انواع موبایل‌ها ، لپ تاپ‌ها ، تلویزیون‌ها ، دزدگیرها و سایر سیستم‌های امنیتی می‌باشد .