رطوبت سنج

برای بهره گیری از امکانات مختلف و پیاده سازی ایده ها و انواع پردازش ها بر روی محیط ، اشیا و اجسام گوناگون در صنعت همواره نیاز به سنجش موقعیت‌ها و خاصیت‌های مختلفی است که برای پیش برد اصولی اهداف صنعتی ضروری است .

خواص فیزیکی و تنش‌های مرتبط با آن بر روی مواد و محیط موثر بوده و در کارکرد دستگاه‌ها و تولید انواع محصولات نیز غیر قابل چشم پوشی می‌باشد .

رطوبت یکی از پارامترهایی است که در بسیاری از صنایع به خصوص واحدهای تولیدی اهمیت زیادی داشته و برای اینکه از اثرات زیان بار ناشی از کمتر یا بیشتر بودن آن در محیط یا مواد گوناگون جلوگیری شود ، باید همواره مورد سنجش قرار گیرد تا بهره وری و پاسخگویی مناسب در مقابل نیاز واحد صنعتی و استفاده های روزمره را داشته باشد .

برای انجام این سنجش و کنترل میزان رطوبت از وسایلی به نام رطوبت سنج‌ها استفاده می‌شود که با استفاده از آن‌ها به راحتی می‌توان رطوبت موجود در هوا و یا سایر اجسام جامد را اندازه گیری کرد .

برای اندازه گیری رطوبت در هوای یک واحد صنعتی ، تجاری ، کشاورزی و … و همچنین در مواد مختلف از قبیل چوب ، خاک ، بتن و سایر مصالح و مواد اولیه برای تولید از انواع رطوبت سنج‌ها استفاده می‌شود .

در هر یک از صنایع بالابودن رطوبت هر یک از مواد گفته شده می‌تواند به راحتی کل نتیجه و پروسه عملکرد آن واحد تولیدی و تاسیسات و کیفیت کار را تحت الشعاع قرار دهد .

بنا بر این رطوبت سنج‌ها یکی از تجهیزات اندازه گیری هستند که برای کنترل میزان رطوبت مورد استفاده قرار می‌گیرند تا بتوان به موقع آن را در میزان مناسب خود تنظیم کرد .

علاوه بر کاربردهای صنعتی گفته شده ، در سایر حوزه ها نیز می‌توان از انواع مختلف رطوبت سنج‌ها استفاده نمود . آزمایشگاه‌ها ، گلخانه‌ها ، بیمارستان‌ها ، واحدهای تولید مواد غذایی ، پرورش انواع گیاهان و دام و طیور و … که تعداد بسیار زیادی دارند مواردی هستند که استفاده از رطوبت سنج در آنها امری معمول است .

انواعی از رطوبت سنج‌ها از نظر ساختار و ماکنیزم عملکرد و کاربرد جهت اندازه گیری رطوبت مواد مختلف در محیط‌های مختلف با طرز استفاده متفاوت تولید و عرضه می‌شوند که می‌توان گفت به صورت ویژه برای هر کاربردی ساخته شده اند .

رطوبت سنج‌های دیجیتال که دارای انواع مختلفی هستند کاربرد فراوانی دارند که به سه نوع رو میزی ، صنعتی و جامدات تقسیم می‌شوند .

• رطوبت سنج رومیزی : این نوع رطوبت سنج‌ها دارای قابلیت قرار گیری یا نصب بر روی میز یا دیوار را دارند که معمولا با عنوان رطوبت سنج دیجیتال دسکتاپ (Desktop) شناخته می‌شوند . کاربرد اصلی این رطوبت سنج‌ها در انواع آزمایشگاه‌ها ، بیمارستان‌ها ، کارگاه‌ها ، دفاتر اداری یا مکانهایی که افراد زیادی مشغول هستند برای سنجش رطوبت هوای محیط سر بسته می‌باشد .
• رطوبت سنج صنعتی : این نوع رطوبت سنج‌ها با عنوان رطوبت سنج حرفه ای نیز شناخته می‌شوند . علت نام گذاری حرفه ای بر روی این نوع از رطوبت سنج‌ها وجود اماکاناتی است که قابلیت کنترل و دقت بیشتری را فراهم می‌کنند . امکاناتی نظیر کالیبره شدن سنسورهای رطوبت و دما و تنظیم مقدار حد اقل و حد اکثر میزان رطوبت برای صدور هشدار یا آلارم که به آسانی می‌توان کنترل رطوبت هوای محیط را در اختیار داشت .
• رطوبت سنج جامدات : این نوع رطوبت سنج‌ها برای اندازه گیری رطوبت مواد جامد مانند خاک ، چوب ، گچ ، بتن و موادی از این قبیل مورد استفاده قرار می‌گیرند که هدف اصلی آنها اندازه گیری نم موجود در این مواد است که اصطلاحا به آن نم سنجی نیز گفته می‌شود . این نوع رطوبت سنج‌ها نیز به دو صورت مورد استفاده قرار می‌گیرند که البته با توجه به مواد مورد آزمایش و نیاز کاربر دارای دو نوع خاص هستند :

1. رطوبت سنج دارای شاخص (پراب) نفوذی : روش اندازه گیری رطوبت اجسام در این نوع رطوبت سنج به این صورت است که چند پین را به شکل مستقیم در جسم مورد نظر فرو کرده و رطوبت آن را اندازه می‌گیرند . مقدار رطوبت اندازه گیری شده معمولا به صورت عددی که در واحد درصدی است یا بصورت نموداری نمایش داده می‌شود .
2. رطوبت سنج دارای شاخص (پراب) غیر نفوذی : در این نوع رطوبت سنج‌ها نیز اندازه گیری رطوبت به شکل غیر مخرب و غیر نفوذی است . یعنی سنجش رطوبت در این رطوبت سنج‌ها به روش فرا صوت یا آلتراسونیک است که از طریق بازتاب امواج آلتراسونیک انجام می‌شود . رطوبت سنج‌های بلوتوثی از این قبیل هستند .

علاوه بر رطوبت سنج‌های دیجیتالی ، مدل‌های آنالوگ این دستگاه‌ها نیز وجود دارند که تفاوت اساسی در میزان امکانات و کاربرد و نحوه استفاده با مدل‌های دیجیتال دارند . نمایشگر آنها معمولا عقربه ای بوده و به صورت تماس مستقیم عمل می‌کنند و اکثرا نیازی به منبع تغذیه خارجی ندارند . در حالی که مدل های دیجیتال معمولا دارای باتری برای تامین برق نمایشگر و امکانات ایجاد پالس‌ها و شاخص های اندازه گیری مغناطیسی هستند .

برخی از مدل‌های رطوبت سنج‌ها دارای دماسنج در ساختار خود هستند که معمولا در رنج دما سنجی مختلف و مشخصی تولید می‌شوند .