سرسیم و وایرشو

اتصال سیم‌ها به تجهیزات مختلف و به هم ، امروزه از طریق واسطه‌هایی صورت می‌گیرد که بوسیله آن‌ها این اتصال ایمن‌تر و استانداردتر می‌شود . این واسطه‌ها در واقع ثابت کننده و نظم دهنده سیم‌ها در محل اتصال خود هستند . همچنین افزایش ایمنی در محل اتصال سیم‌ها از اصلی‌ترین اهداف استفاده از این وسایل است . برای اتصال سیم‌ها به هم یا به سایر تجهیزات از انواع مختلف این اتصال دهنده‌ها استفاده می‌شود که متداول‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها سرسیم‌ها و وایرشوها هستند .

سرسیم‌ها نوعی متصل کننده یا کانکتور هستند که جهت اتصال سیم‌ها به هم و سایر تجهیزات استفاده می‌شوند . با توجه به اینکه سیم‌های استفاده شده در صنعت برق در اکثر کاربردها از نوع افشان بوده و استفاده از آن نیاز به یکپارچگی هادی افشان سیم‌ها دارد ، سرسیم‌ها را بر روی سیم‌ها متصل می‌کنند تا به راحتی بتوان آن را به محل مورد نظر وصل نمود . از طرفی دیگر سیم‌های مفتولی نیز برای اتصال محکم و ایمن و جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از درآمدن سیم از محل اتصال ، نیاز به استفاده از سرسیم دارند .

سرسیم‌ها اغلب از یک قسمت هادی که محل قرار گرفتن سر لخت سیم در آن است و یک روکش عایق پلاستیکی که از بیرون ماندن قسمت لخت سیم جلوگیری می‌کند تشکیل شده است . برای وصل کردن سرسیم به سیم ابتدا سیم به اندازه طول قسمت هادی سرسیم لخت شده و درون آن فرو می‌رود و هادی سرسیم قسمت لخت سیم را احاطه می‌کند . قسمت هادی سرسیم پس از اتصال به سیم پرس شده و بر روی آن محکم می‌شود . روکش عایق سرسیم نیز بر روی عایق سیم قرار گرفته و آن را احاطه می‌کند . قسمتی از هادی سیم که اضافه بوده و از نوک یا انتهای سرسیم بیرون می‌ماند باید برش داده شود . سرسیم‌ها نیز بر اساس سطح مقطع سیم‌های مورد استفاده دارای سایزبندی‌های مختلفی هستند . همچنین با توجه به کاربرد و محل اتصال دارای انواع گوناگون می‌باشند .

یکی از انواع پرکاربرد سرسیم‌ها سرسیم نوع استوانه‌ای است که به وایرشو معروف است . قسمت هادی وایرشوها به شکل استوانه توخالی بوده و سر لخت سیم درون آن قرار می‌گیرد . وایرشوها معمولا برای اتصال سیم‌ها به ترمینال‌ها ، فیوزها و … مورد استفاده قرار می‌گیرند . وایرشوها خود به دو نوع دوبل و تکی مورد تقسیم می‌شوند که هرکدام برای منظور خاصی بکار گرفته می‌شوند .

وایرشوهای تکی که با حرف اختصاری E مشخص می‌شوند قابلیت ورود و اتصال یک سیم را دارند و وایرشوهای دوبل که با حروف اختصاری TE مشخص می‌شوند قابلیت اتصال دو سیم به صورت همزمان را دارند . هر یک از این وایرشوها بر اساس کاربرد و محل اتصال با طول هادی های مختلفی تولید می‌شوند . طول هادی وایرشوها به طول یا عمق ترمینال یا محل اتصال سیم بستگی دارد . برای ورود بهتر سیم‌ها به داخل سرسیم‌ها نیز روکش آنها را معمولا به شکل قیف می‌سازند .

نوع وایرشو ، سایز و طول هادی آن بصورت کد متشکل از حروف و اعداد نوشته شده بر روی آن مشخص می‌شود . به این صورت که حرف نوشته شده بر روی آن که E  یا TE  است نشان دهنده تکی یا دوبل بودن آن است. عدد دوم مشخص کننده سایز و سطح مقطع سیم ورودی بر حسب میلی‌متر مربع و عدد سوم نمایانگر طول هادی وایرشو بر حسب میلی‌متر است . سایز سیم مناسب وایرشو را بصورت مضربی از 10 نمایش می‌دهند .

از دیگر انواع سرسیم‌های مورد استفاده در صنعت برق سرسیم‌های حلقوی ، دوشاخه ، سوزنی ، فیشی و رابط هستند که هر کدام کاربرد خاصی دارند.

سرسیم حلقوی (RV) : این سرسیم‌ها روکش دار و دارای هادی حلقوی شکل برای اتصال به پیچ و بسته شدن بر روی سطوح صاف فلزی ، شینه‌ها یا بدنه هادی انواع تجهیزات مانند تابلوها هستند . پیچ هادی از سوراخ این حلقه عبور کرده و در محل اتصال بسته و محکم می‌شود و ارتباط بین سیم و محل اتصال را برقرار می‌کند . نوع ، سایز ، پهنای حلقه و قطر حلقه به صورت حروف و اعداد مشخص می‌شود .

سرسیم دوشاخ (SV) : این نوع سرسیم‌ها نیز همانند سرسیم حلقوی روکشدار بوده و قابلیت اتصال با پیچ را دارند با این تفاوت که برای باز کردن این سرسیم‌ها از محل اتصال ، نیازی به باز کردن کامل پیچ نیست . کدگذاری این نوع سرسیم نیز همانند سرسیم حلقوی است .

سرسیم سوزنی (PTV) : سرسیم‌های سوزنی عموما برای اتصال به ترمینال‌ها یا سایر تجهیزات و وسایل که دارای سلول‌های کوچک برای اتصال سیم هستند استفاده می‌شود و برای جلوگیری از آسیب دیدن هادی سیم‌ها هنگام محکم کردن پیچ سلولها مناسب است . کدگذاری این سرسیم‌ها مشابه کدگذاری وایرشوهاست .

سرسیم‌های فیشی : این سرسیم‌ها دارای دو نوع نری (MDD) و مادگی ( FDD) بوده و دارای روکش هستند . این سرسیم‌ها برای اتصال دو سیم به هم مناسب هستند . به هر یک از نوع نری و مادگی این سرسیم‌ها یک سیم وصل می‌شود . نری و مادگی باهم جفت شده و به هم متصل می‌شوند . بدین ترتیب اتصال دو سیم باهم برقرار می‌شود . اما این اتصال ، اتصال موقتی بوده و قابلیت جدا کردن نری و مادگی را به دفعات دارد . نوع ، سایز ، عرض هادی و ضخامت هادی به صورت حروف و ارقام مشخص شده است .

سرسیم رابط (BV) : این سرسیم‌ها دارای یک روکش عایق هستند که هادی بطور کامل درون آن قرار گرفته است . این نوع سرسیم‌ها به شکل استوانه‌ای بوده و از دوطرف قابلیت ورود سیم را دارند و برای اتصال دائمی دو سیم و یا افزایش طول سیم مورد استفاده قرار می‌گیرند . کد این سرسیم‌ها متشکل از حروف اختصاری و سطح مقطع سیم مورد نظر بر حسب میلی‌متر مربع می‌باشد .