سرعت سنج

سرعت سنج‌ها وسیله ای برای اندازه گیری و نمایش سرعت در انواع وسیله ها و صنایع هستند . این وسیله ابزاری است برای سنجش و نمایش مقدار لحظه ای یا مقدار متوسط سرعت که در اغلب صنایع که با حرکت اجسام یا اهمیت سرعت در ارتباط هستند استفاده می‌شود . از مهم ترین و بارزترین نمونه سرعت سنج‌ها می‌توان به سرعت‌سنج‌های استفاده شده در صنعت خودروسازی و اتومبیل‌ها اشاره کرد .

علاوه بر این مورد در صنایع هوایی و سایر صنایع حمل و نقل استفاده از این گونه سرعت سنج‌ها در وسایل نقلیه امری الزامی و جزوی از استانداردهای پیش بینی شده برای این وسایل است .

در صنعت حمل و نقل سرعت سنج‌ها بر اساس نوع حمل و نقل و نوع کاربرد وسیله نقلیه دارای انواع مختلفی اعم از هوایی ، پیت لاگ ، قایقی و … هستند که در صنایع حمل و نقل ریلی ، جاده ای و هوایی کاربرد دارند .

خارج از بحث سیستم حمل و نقل و سنجش سرعت در وسایل نقلیه، از انواع دیگر سرعت سنج‌ها می‌توان در سایر صنایع و برای کنترل انواع پدیده‌ها در زمینه‌های مختلف زیست محیطی و کنترل و ثبت سرعت سیالات در انواع صنایع و سیستم‌های مکانیکی و ترمودینامیکی و … استفاده کرد .

در بسیاری از پدیده‌های طبیعی مانند وزش باد ، جریان آب روخانه‌ها و … همواره سرعت این پدیده ها مد نظر بوده و اطلاع از آن‌ها برای ثبت آن و کنترل اثرات به وجود آمده از آن اهمیت ویژه ای دارد . به عنوان یک نمونه بارز می‌توان سرعت سنج‌های باد به کار گرفته شده در ایستگاه‌های هواشناسی را نام برد که به آنمومتر معروف هستند که قادر به اندازه گیری سرعت و تعیین جهت وزش باد هستند . نصب این سرعت سنج‌ها اطلاع دقیقی از وضعیت جوی لحظه ای و آینده مناطق مختلف جغرافیایی را در اختیار ما قرار می‌دهد . این اطلاعات برای انواع برنامه ریزی‌های شهری و برون شهری از قبیل کنترل پروازها و سایر ناوگان‌های حمل و نقل و سایر موارد که برای شهروندان و سازمان‌های مختلف اهمیت دارد ، بسیار کاربردی و مفید هستند .

در صنایع مختلف دیگر مانند صنعت برق ، سیستم‌های مکانیکی و ترمودینامیکی و … استفاده از سرعت سنج‌های مختلف امری متداول بوده و به کار گیری آن در کنترل عملکرد سیستم و افزایش بازدهی و قابلیت اطمینان شبکه‌های مختلف بسیار موثر است .

یکی از متداول ترین نوع سرعت سنج‌ها در این صنایع سرعت سنج بادی است که با عنوان بادسنج یا فلومتر نیز شناخته می‌شوند .

این نوع سرعت سنج‌ها که دارای انواع مختلف و متنوعی از نظر کاربرد و رنج عملکرد و میزان و دقت اندازه گیری هستند ، در مواردی از قبیل اندازه گیری سرعت وزش باد در محیط بیرون ، اندازه گیری سرعت حرکت هوای فشرده در لوله‌های انتقال هوای سیستم‌های مکانیکی و … و اندازه گیری سرعت حرکت سایر گازها و سیالات در خطوط انتقال آن‌ها به کار گرفته می‌شوند .

برخی از این نوع سرعت سنج‌ها دارای اندازه کوچکتر بوده و قابلیت حمل و نصب در انواع شرایط کاری را دارند .

سرعت‌سنج‌های باد که کاربرد بیشتری در صنعت دارند معمولا در دو کارکرد سرعت‌سنجی و دبی‌سنجی موجود هستند .

سرعت سنج‌هایی که صرفا قابلیت اندازه گیری سرعت را دارند ، معمولا برای سنجش سرعت وزش باد یا جریان هوا استفاده می‌شوند که مقدار اندازه گیری شده را معمولا در واحد m/s (متر بر ثانیه) نمایش می‌دهند . در برخی مدل‌ها مطابق استانداردهای شرکت سازنده یا کشورهای مختلف از واحدهای دیگری مانند فوت بر دقیقه ، کیلومتر بر ساعت ، مایل بر ساعت ، مایل بر دقیقه و … نیز استفاده می‌شود . برخی سرعت سنج‌ها نیز قابلیت نمایش نداشته و مقدار اندازه گیری شده از طریق یک مبدل یا ترنسمیتر بر روی نمایشگرها قابل نمایش هستند . برخی از مدل‌های سرعت سنج‌ها دارای قابلیت دماسنجی نیز هستند که دمای هوای جاری را تشخیص داده و اندازه می‌گیرد .

برخی دیگر از سرعت سنج‌ها که اصولا فلومتر (Flowmeter) هستند قابلیت اندازه گیری حجم باد عبوری از یک سطح یا مساحت معین را در واحد زمان دارند که اصطلاحا دبی سنج هستند . مقدار دبی اندازه گیری شده با واحد مترمکعب بر دقیقه ، یا فوت مکعب بر دقیقه نمایش داده می‌شود . از این نوع سرعت سنج‌ها معمولا در مجاری عبور هوا یا سیالات در خطوط انتقال در سیستم‌های مکانیکی و ترمودینامیکی استفاده می‌شود .

مکانیزم عملکرد سرعت سنج‌های باد معمولا به واسطه برخورد باد با پره قابل چرخش که در سیستم سرعت سنج وجود دارد انجام می‌شود . سرعت حرکت این پره ها توسط سنسور سرعت تشخیص داده شده و مقدار آن در صفحه نمایش نشان داده می‌شود .